第一节 职工队伍的形成 2003/10/21 10:33:04
解放前私营企业的职工来源主要通过职工相互介绍,有人作保,经过试工,择优录用,职员中不少是老板的同乡、同学、亲戚和朋友,很少向社会公开招工。工人大多数来自江浙一带农民、市区贫民和无力升学的城镇学生;一般通过师傅带徒弟办法传授技术,工人中分为熟练工和非熟练工(学徒)两种。二三十年代,随着化工业的发展,职工人数逐年增加,至1936年橡胶行业有职工1180多人,油漆行业344人,酸碱行业212人,总数未超过万人。1937年日军侵占上海,民族化学工业遭到严重的破坏,造成了大批工人遣散回乡,也有随工厂被迫搬迁到内地。1945年8月抗战胜利后,原被遣散回乡的职工陆续回厂工作,到上海解放前夕,全市共有化工企业436家,形成化学原料、橡胶、涂料、塑料、试剂等9个行业,职工约2.8万人。
解放前,民族化工企业规模小,绝大多数是些简陋的小型生产单位或里弄作坊。例如,化工原料行业的85家企业,平均每厂只有职工16人。另外,生产工艺落后,机械化程度低,手工操作的人数占生产工人总数的90%,其中学徒占了很大的比重。工人们劳动强度大,工作时间长,工资待遇低,生产劳动条件十分艰苦,工人生活无保障,随时受到饥饿、失业和事故伤亡的威胁。
解放后,上海化学工业队伍不断发展壮大。50年代初,从社会上吸收了大批失业工人,通过培训充实到化工行业。三年国民经济恢复时期,增加职工9000多人,比1949年增长32%,计3.7万人。1957年上海市化学工业局成立时,增为6.4万人。1958年根据上海建设的需要,在吴泾、吴松、高桥、桃浦地区新开辟了4个化工基地,新建了高桥化工厂、吴泾化工厂、上海焦化厂、上海电化厂,扩建了上海硫酸厂等一批企业,并组建了化肥和化工装备2个行业。为了支援化工建设,一大批三轮车、棉纺业、打包业、服务业等人员充实到化工行业,同时还吸收了5000多名街道劳动妇女和一批转业、复员退伍军人,至1960年,上海化工系统职工总数近8.2万人,比1957年增长26.8%。1961~1962年,贯彻国务院精减职工安置精神,共动员安排1777名职工回乡支农。1965年末,上海化工系统职工为9.39万人。
1966年开始从初、高中毕业生中吸收新工人,至1976年全系统职工增加为13.4万人,1977年起开始大批安置复员、退伍军人进人化工企业,1978年根据有关规定安置退休职工子女顶替进企、事业单位,共接收上山下乡知青、农场知青8329人。随着机构调整,高桥地区化工企业和医药行业相继划出化工系统。到1980年上海化学工业系统职工减为11.6万人。
1981~1990年,上海化学工业在改革、开放中加速发展,职工队伍日益壮大,10年来全系统所属企事业新增职工3.4万人,其中1990年增6095人,来自:城镇2215人、农村1053人、军转干部安置10人、复员退伍军人4人、高等学校毕业生700人、中等学校毕业生355人、技工学校生1227人、其他531人。1990年上海化学工业全系统职工队伍发展到15万人,是1949年的5.3倍。其中:全民所有制单位职工14.27万人,集体所有制单位职工7887人。
1955~1994年上海市化学工业局全民所有制单位干部基本情况统计表
单位:人
年份
|
干部总数
|
学历
|
年龄
|
|||||||||||||||
合计
|
其中
|
大专以上
|
中专
|
高中
|
初中
|
小学
|
25岁以下
|
26
∫
30岁
|
31
∫
35岁
|
36
∫
45岁
|
46
∫
50岁
|
51
∫
55岁
|
56
∫
60岁
|
61岁以上
|
||||
女
|
少数民族
|
共产党员
|
共青团员
|
|||||||||||||||
1955
|
1384
|
196
|
10
|
442
|
212
|
196
|
|
304
|
364
|
520
|
350
|
641
|
257
|
136
|
||||
1956
|
2696
|
466
|
|
723
|
385
|
427
|
91
|
480
|
931
|
767
|
680
|
658 507
|
593
|
258
|
||||
1957
|
2344
|
406
|
18
|
700
|
338
|
|
|
|
|
|
448
|
615 493
|
584
|
193
|
11
|
|||
1958
|
2834
|
569
|
6
|
934
|
392
|
637
|
296
|
492
|
839
|
570
|
164
|
792 637
|
735
|
130
|
76
|
|||
1959
|
10588
|
1708
|
51
|
3367
|
972
|
2215
|
|
2812
|
4698
|
863
|
1116
|
2412 2456
|
3114
|
814
|
676
|
|||
1960
|
12359
|
2179
|
63
|
4354
|
1171
|
2450
|
|
3461
|
5513
|
935
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1961
|
11259
|
2122
|
62
|
3902
|
1056
|
2528
|
|
3333
|
4766
|
632
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1962
|
12791
|
2708
|
71
|
4001
|
1402
|
3280
|
|
4352
|
4617
|
542
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1963
|
14498
|
3301
|
89
|
4264
|
1938
|
4650
|
|
4686
|
4630
|
532
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1964
|
17470
|
4361
|
111
|
4928
|
2692
|
5857
|
|
5823
|
5222
|
568
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1971
|
21692
|
5920
|
121
|
6700
|
1750
|
7503
|
|
6519
|
6510
|
116
|
347
|
7530
|
8759
|
4257
|
663
|
136
|
||
1972
|
21469
|
5893
|
115
|
6816
|
1178
|
7651
|
|
6363
|
6338
|
1117
|
239
|
7414
|
8670
|
4367
|
651
|
128
|
||
1973
|
22218
|
6167
|
131
|
7306
|
915
|
7941
|
|
6547
|
6628
|
1102
|
303
|
7001
|
8945
|
5025
|
812
|
132
|
||
1974
|
22633
|
6320
|
128
|
7744
|
678
|
|
|
|
|
|
347
|
6789
|
8986
|
5462
|
906
|
143
|
||
1975
|
22260
|
6259
|
124
|
8179
|
674
|
|
|
|
|
|
427
|
6082
|
8769
|
5808
|
1036
|
138
|
||
1976
|
22536
|
6362
|
122
|
8488
|
675
|
|
|
|
|
|
436
|
5760
|
8901
|
6263
|
1054
|
122
|
||
1977
|
22223
|
6407
|
122
|
8540
|
684
|
|
|
|
|
|
438
|
5351
|
8623
|
6478
|
1187
|
146
|
||
1978
|
23614
|
6927
|
138
|
8839
|
776
|
8264
|
|
6859
|
7364
|
1127
|
634
|
5122
|
8982
|
7024
|
1551
|
301
|
||
1979
|
18413
|
5151
|
104
|
6855
|
614
|
5977
|
|
5892
|
5741
|
802
|
605
|
4433
|
7145
|
5287
|
814
|
129
|
||
1980
|
13849
|
4049
|
91
|
4373
|
250
|
5959
|
2202
|
2307
|
3027
|
354
|
127
|
647 1376
|
6075
|
2577
|
2001
|
894
|
152
|
|
1981
|
14391
|
4246
|
84
|
4342
|
491
|
6412
|
2584
|
2279
|
2834
|
282
|
497
|
632 1175
|
6260
|
2627
|
2040
|
986
|
174
|
|
1982
|
13870
|
4268
|
97
|
3878
|
896
|
6418
|
2585
|
2071
|
2533
|
263
|
1074
|
611 1017
|
5626
|
2387
|
1963
|
1004
|
188
|
|
1983
|
15377
|
4864
|
95
|
3964
|
1465
|
7498
|
2954
|
2172
|
2753
|
|
1887
|
706 1037
|
5950
|
2368
|
2083
|
1130
|
216
|
|
1984
|
18996
|
5685
|
113
|
5901
|
2044
|
8059
|
3624
|
3344
|
3969
|
|
2411
|
1262 1816
|
7087
|
2607
|
2374
|
1277
|
162
|
|
1985
|
21675
|
6675
|
105
|
6962
|
2046
|
8323
|
4198
|
4287
|
4867
|
|
2624
|
2118 2510
|
8165
|
2590
|
2476
|
1087
|
105
|
|
1986
|
25883
|
7982
|
158
|
8731
|
3160
|
10252
|
5430
|
5007
|
5194
|
|
2839
|
2716 2620
|
9844
|
3383
|
2864
|
1482
|
135
|
|
1987
|
27966
|
8577
|
158
|
9551
|
3757
|
11763
|
6235
|
4796
|
5172
|
|
3242
|
3134 2873
|
10153
|
3749
|
3083
|
1622
|
110
|
|
1988
|
29925
|
9537
|
108
|
10045
|
3840
|
13034
|
7147
|
4584
|
5160
|
|
3389
|
3427 3493
|
10455
|
4214
|
3134
|
1705
|
108
|
|
1989
|
31210
|
10212
|
98
|
10117
|
4069
|
14081
|
7552
|
4662
|
4915
|
|
3645
|
36513867
|
10445
|
4571
|
3088
|
1845
|
98
|
|
1990
|
32149
|
10684
|
101
|
10168
|
4594
|
14434
|
7937
|
4979
|
4799
|
|
3952
|
3823 3844
|
10240
|
5116
|
3168
|
1905
|
101
|
|
1991
|
34126
|
11505
|
206
|
10503
|
4310
|
15153
|
8346
|
5251
|
5376
|
|
3857
|
4184 4350
|
10698
|
5493
|
2584
|
2577
|
83
|
|
1992
|
33036
|
11278
|
197
|
9999
|
4017
|
14907
|
7988
|
5114
|
5027
|
|
3367
|
4005 4134
|
10182
|
5712
|
3086
|
2460
|
90
|
|
1993
|
31768
|
10920
|
183
|
9684
|
3717
|
14389
|
7714
|
4936
|
4729
|
|
2907
|
3675 3801
|
9624
|
6052
|
3317
|
2291
|
101
|
|
1994
|
30775
|
10517
|
171
|
9621
|
3135
|
13922
|
7503
|
4736
|
4614
|
|
2391
|
3338 3842
|
9210
|
6265
|
3448
|
2175
|
106
|
1956~1994年上海市化学工业局全民所有制单位专业技术人员结构情况表
单位:人
年份
|
干部数
|
各类专业技术人员数
|
专业技术人员占干部总数的比例%
|
其中
|
||||
小计
|
高级工程师
|
工程师
|
助理工程师
|
技术员
|
||||
1956
|
2696
|
434
|
16.1
|
173
|
|
52
|
|
121
|
1957
|
2344
|
614
|
26.2
|
403
|
|
142
|
|
167
|
1958
|
2834
|
900
|
31.8
|
752
|
|
173
|
|
579
|
1959
|
10588
|
2879
|
27.2
|
2273
|
|
396
|
|
1740
|
1960
|
12359
|
4392
|
35.5
|
3577
|
24
|
891
|
|
2662
|
1961
|
11259
|
3515
|
31.2
|
2457
|
22
|
670
|
|
1678
|
1962
|
12791
|
4935
|
38.6
|
3985
|
39
|
721
|
|
2505
|
1963
|
14498
|
5697
|
39.3
|
4694
|
42
|
772
|
|
3159
|
1964
|
17470
|
3149
|
18
|
2504
|
20
|
308
|
|
975
|
1965
|
11658
|
5143
|
44.1
|
4263
|
25
|
461
|
|
1913
|
1971
|
21692
|
8787
|
40.5
|
7581
|
|
819(含高工)
|
|
|
1972
|
21469
|
9182
|
42.8
|
7709
|
|
737(含高工)
|
|
|
1973
|
22218
|
9236
|
41.6
|
8086
|
|
798(含高工)
|
|
|
1977
|
22223
|
8049
|
36.2
|
7660
|
|
660(含高工)
|
|
|
1978
|
23614
|
9248
|
39.2
|
8285
|
52
|
1078
|
|
7155
|
1979
|
18413
|
7324
|
39.8
|
5273
|
42
|
640
|
|
4591
|
1980
|
13849
|
9301
|
67.2
|
7047
|
35
|
1052
|
4059
|
1901
|
1981
|
14391
|
9760
|
67.8
|
7117
|
41
|
1335
|
3883
|
1858
|
1982
|
13870
|
9867
|
71.1
|
7593
|
40
|
2028
|
3105
|
2420
|
1983
|
15377
|
11605
|
75.5
|
9180
|
68
|
2691
|
2477
|
1910
|
1984
|
18996
|
12407
|
65.3
|
9727
|
71
|
2647
|
2786
|
1914
|
1985
|
21675
|
12207
|
56.3
|
9285
|
48
|
2183
|
2402
|
1653
|
1986
|
25883
|
14718
|
56.9
|
11179
|
78
|
2450
|
2829
|
1921
|
1987
|
27966
|
16902
|
60.4
|
11727
|
72
|
2263
|
2525
|
1767
|
1988
|
29925
|
15376
|
51.4
|
13197
|
447
|
2756
|
3490
|
2043
|
1989
|
31210
|
23050
|
73.9
|
14410
|
878
|
3729
|
5302
|
2502
|
1990
|
32149
|
23485
|
73.1
|
14835
|
864
|
3650
|
5444
|
2780
|
1991
|
34126
|
26377
|
77.3
|
15453
|
1014
|
3692
|
9129
|
|
1992
|
33036
|
26089
|
79
|
14960
|
1068
|
3582
|
8988
|
|
1993
|
31768
|
23798
|
74.9
|
13279
|
990
|
3619
|
7543
|
|
1994
|
30775
|
24291
|
78.9
|
13749
|
1217
|
3872
|
7656
|
|